1 Μαρτίου 2017

15 τρόποι για να αυξήσουν οι προπονητές την αυτοπεποίθηση των αθλητών τους



Με τη λέξη αυτοπεποίθηση εννοούμε τη σιγουριά στις ικανότητες και τις δυνάμεις μας καθώς, επίσης και την πίστη ότι μπορούμε να καταφέρουμε τους στόχους και τα όνειρα μας.
Σε ότι αφορά στους αθλητές η αυτοπεποίθηση χωρίζεται σε εκείνη που αποτελεί χαρακτηριστικό προσωπικότητας και συχνότερα θα τη βρούμε με τον όρο αυτοεκτίμηση, και σε εκείνη που αποτελεί χαρακτηριστικό κατάστασης και θα την συναντήσουμε ως αγωνιστική αυτοπεποίθηση.


Στην Αθλητική Ψυχολογία το ζήτημα της αυτοπεποίθησης είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την απόδοση καθώς φαίνεται ότι όσο μεγαλύτερη είναι η αυτοπεποίθηση τόσο καλύτερη και υψηλότερη η απόδοση. Ωστόσο, τα ερευνητικά αποτελέσματα δείχνουν ότι τόσο οι αθλητές με χαμηλή αυτοπεποίθηση, όσο και εκείνοι με τις υπέρμετρες μη ρεαλιστικές φιλοδοξίες, αποτυγχάνουν να αποδώσουν τα μέγιστα στον αγώνα για τους ίδιους ακριβώς λόγους.

Αυτό που τονίζουμε στους αθλητές/τριες  είναι ότι δεν είναι αναγκαίο να πιστεύουν πάντα ότι θα νικήσουν, αλλά ότι πρέπει
να προσπαθούν και ότι μπορούν να αποδώσουν ανά πάσα στιγμή σύμφωνα με τις δυνατότητες τους, την προετοιμασία τους και να τα καταφέρουν όσο καλύτερα γίνεται τη δεδομένη χρονική στιγμή του αγώνα, ανεξάρτητα από τον αντίπαλο ή τις αγωνιστικές συνθήκες. 
Το να πιστεύει ο αθλητής ότι μπορεί να αναπτύξει και να αξιοποιήσει όλο το εύρος των δυνατοτήτων που το ταλέντο του αλλά και η προπόνηση, του έχουν δώσει, είναι σημαντικό στοιχείο της αυτοπεποίθησης.

Οι προπονητές είναι πολλές φορές υπεύθυνοι για τη βελτίωση ή τη μείωση του αισθήματος σιγουριάς ενός αθλητή. Είναι εκείνοι που οφείλουν να μάθουν στο άτομο να επεξεργάζεται και να αναλύει με το σωστό τρόπο τις πληροφορίες από το σώμα του, την προπόνηση του, τον αγώνα ώστε να νιώθει σιγουριά και να έχει υψηλότερα κίνητρα για τον επόμενο αγώνα ή προπόνηση. Είναι εκείνοι που μπορεί να βοηθήσουν τον αθλητή να αυξήσει τα επίπεδα της σιγουριάς μέσω της ανατροφοδότησης, της αξιολόγησης και της επεξεργασίας των πληροφοριών σε συνεργασία μαζί του. Πολλές φορές ότι «χτίζει» ο αθλητής με την προπόνηση χάνεται μέσα σε μια κακή ψυχολογία γιατί ένας πολύ σημαντικός παράγοντας στη ζωή του – ο προπονητής – έχει λειτουργήσει με τέτοιο τρόπο ώστε έχει καταφέρει να το «γκρεμίσει».

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που πρέπει να γνωρίζουν και να έχουν κατά νου, είναι η σημαντικότητα του αισθήματος της επιτυχίας για τους αθλητές. Οι προπονητές πρέπει να επιλέγουν διεργασίες και να εξασφαλίζουν ότι ο αθλητής τους θα έχει σημαντικό αριθμό επιτυχημένων εμπειριών κατά τη διάρκεια της προπόνησης αλλά και των αγώνων και συνεχές αίσθημα προόδου και βελτίωσης.

Η σωστή τοποθέτηση στόχων από τη μεριά του προπονητή με βάση τις ικανότητες του αθλητή του,
η αποφυγή σύγκρισης με τους άλλους αθλητές,
η σταδιακή αύξηση ερεθισμάτων στην προπόνηση μέσω της οποίας ο αθλητής θα βιώνει εξέλιξη και βελτίωση,
η δίκαιη συμπεριφορά απέναντι σε όλους,
η διαρκής λεκτική πειθώ προς τους αθλητές,
η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης και όχι αμφισβήτησης απέναντι του,
οι σωστοί επικοινωνιακοί δίαυλοι και
η διάθεση για υπεύθυνη και ώριμη κουβέντα με τους αθλητές,
είναι σημαντικά στοιχεία και δεξιότητες που θα πρέπει να έχουν οι προπονητές προκειμένου να κάνουν τους αθλητές τους να αισθάνονται ασφαλείς και κατά συνέπεια με αυξημένη αυτοπεποίθηση.

Επιπλέον:

Η παρατήρηση,
η χρήση των τεχνολογιών (video κ.α.) για τη δημιουργία σωστής ανατροφοδότησης αναφορικά με τεχνικά στοιχεία, η εκλογίκευση του αποτελέσματος μέσω της συζήτησης και της καταγραφής λαθών και η ανίχνευση εναλλακτικών λύσεων – ασκήσεων για την επόμενη φορά ώστε να μην επαναληφθεί ένα κακό αποτέλεσμα είναι γνώσεις και πρακτικές που πρέπει να χρησιμοποιεί ο προπονητής σε συνδυασμό με τους αθλητές για τη βελτίωση και αύξηση της αυτοπεποίθησης.

Οι αρχάριοι αθλητές χρειάζονται περισσότερο καθοδήγηση και λεκτική υποστήριξη από τους προπονητές, σε σχέση με τους έμπειρους αθλητές οι οποίοι νιώθουν και αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια και σιγουριά μέσω της επεξήγησης και της ερμηνείας με πιο επιστημονικούς όρους  του αποτελέσματος, αλλά και της δημιουργίας πλάνου στο οποίο θα είναι συνεργοί και θα αλληλεπιδράσουν με τον προπονητή τους.

Σε όλες τις περιπτώσεις είναι σημαντικό να τονίζεται από τους προπονητές ότι μια αποτυχημένη προσπάθεια και ένα κακό αποτέλεσμα δεν είναι απόρροια της έλλειψης ταλέντου αλλά της μειωμένης προσπάθειας και των λαθών που έγιναν κατά τη διάρκεια του αγώνα ή της προπόνησης.

Αν θα προσπαθούσαμε να δώσουμε κάποιες οδηγίες προς τους προπονητές προκειμένου να βοηθήσουν τους αθλητές τους να αυξήσουν την αυτοπεποίθηση τους αυτές θα ήταν:

Εξηγήστε την αξία των ασκήσεων που κάνετε στην προπόνηση και συνεργαστείτε με τους αθλητές ώστε να μπορέσουν να καταλάβουν σε τι θα τους βοηθήσει αυτό που εκτελούν και γιατί θα γίνουν καλύτεροι αν βελτιωθούν σε αυτές τις ασκήσεις

Εστιάστε στην προσωπική τους εξέλιξη και βελτίωση και όχι στην αρνητική  σύγκριση με κάποιον αντίπαλο ή άλλο μέλος της ομάδας.

Επιβραβεύστε τους για την επιμονή και την προσπάθεια τους.

Δώστε την ίδια σημασία σε εκείνους που τα καταφέρνουν λιγότερο καλά σε σχέση με εκείνους που είναι καλύτεροι.

Εξηγήστε την αξία των λαθών και μάθετε στους αθλητές τρόπους να επανακάμπτουν μετά από μια  αποτυχία.

Χρησιμοποιήστε πρότυπα στην προπόνηση (καλύτερους αθλητές ακόμη και στο ίδιο σας το γκρουπ) όχι όμως με διάθεση σύγκρισης αλλά με διάθεση να χρησιμοποιηθούν ως κίνητρο για τους υπόλοιπους.

Μην αποφεύγετε την ευθύνη των λαθών ή αποτυχιών σας, και μάθετε και τους αθλητές να μην  φοβούνται και να μην μένουν καθηλωμένοι στην απογοήτευση. Ένας προπονητής που αναλαμβάνει τις ευθύνες του δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας και σιγουριάς στους αθλητές του και τους μαθαίνει ότι και οι ίδιοι δεν πρέπει να βρίσκουν δικαιολογίες για την κακή τους απόδοση.

Δώστε δεύτερες ευκαιρίες όταν χρειάζεται και μην απειλείται με τιμωρίες ή βγάζετε έξω από το παιχνίδι με το πρώτο λάθος κάποιον αθλητή ειδικά αν πρόκειται για αρχάριους ή χαμηλότερου επιπέδου αθλητές.

Δώστε θετική ανατροφοδότηση και ενισχύστε τους αθλητές σε ότι αφορά στις δυνατότητες τους για την επίτευξη των στόχων τους.

Μετατρέψτε στο μυαλό σας αλλά και στο μυαλό του αθλητή το άσχημο αποτέλεσμα από απειλή σε πρόκληση

Ενθαρρύνετε τους αθλητές να ρωτούν αν δεν καταλαβαίνουν κάτι και εξηγήστε τους ώστε να νιώθουν σιγουριά.

Κάντε τους να νιώσουν σημαντικοί για την ομάδα αλλά και για εσάς

Κάντε ανατροφοδότηση με το πέρας του χαμένου αγώνα, βρείτε τι έφταιξε και επαναπροσδιορίστε τους στόχους της επόμενης ημέρας

Παραμείνετε θετικοί στη σκέψη, μεταφέρετε στους αθλητές ότι μπορούν να επανακάμψουν παρά την όποια δυσκολία και ενισχύστε τους την πεποίθηση ότι πρέπει να συνεχίζουν να προσπαθούν για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Ενεργείστε οι ίδιοι με αυτοπεποίθηση ως προπονητές ώστε να δώσετε τα σωστά μηνύματα.


ΦΡΟΣΩ ΠΑΤΣΟΥ
M.Sc. Ψυχολόγος – Αθλητικός Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτιδα Εθνικής Ομάδας Στίβου
Τηλ.: 6982.89.28.32
www.idealpsychology.gr

Άρθρο:  http://www.idealpsychology.gr/el/%CE%B1%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%B1/%CF%84%CE%BF-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%BF-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%AE%CE%BD%CE%B1/#.WLGka6QTmZg.facebook

References:

Chase, M. A., Lirgg, C. D., & Feltz, D. F. (1997). Do coaches’ efficacy expectations for their teams predict team performance? The Sport Psychologist, 11, 8-23.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου